Authenticiteit wordt vaak geprezen als de sleutel tot geluk en succes. “Ben jezelf” is een mantra die we overal horen. Het is een oproep om trouw te blijven aan je eigen waarden, gevoelens en overtuigingen. De weg van het hoofd naar het hart te gaan.
Het idee is simpel: door authentiek te zijn, leef je een leven dat meer in lijn is met wie je werkelijk bent. Dit leidt tot meer voldoening, minder stress en betere relaties. Het is een aantrekkelijke en krachtige boodschap, maar zoals veel eenvoudige adviezen, mist het de diepte van de complexe menselijke ervaring. Het probleem is dat veel van wat we beschouwen als “onszelf” vaak wordt gevormd door onbewuste overtuigingen en culturele normen. Zonder bewustzijn van deze invloeden, is ‘jezelf zijn’ misschien niet genoeg?
Het verschil in wereldbeeld
Er zijn in de wereld eigenlijk twee grote, tegenstellende wereldbeelden.
1. Het Materiële Wereldbeeld. Dit wereldbeeld stelt dat de fundamentele basis van de werkelijkheid materie is. Alle verschijnselen worden verklaard door fysieke en biologische processen. In deze visie zijn menselijke gedachten, gevoelens en bewustzijn bijproducten van de chemische en elektrische activiteiten in de hersenen. Verliefdheid is bijvoorbeeld een hormonenspel. Dit wereldbeeld is dominant in veel wetenschappelijke/ medische gemeenschappen en neigt naar het reduceren van complexe fenomenen tot hun kleinste fysieke onderdelen.
2. Het Bewustzijns-Paradigma. Dit wereldbeeld stelt dat bewustzijn de fundamentele basis van de werkelijkheid is. We leven in de beleving van ons (bewuste en onbewuste) denken. Dit paradigma vindt weerklank in verschillende filosofische en spirituele tradities, zoals Advaita Vedanta, boeddhisme en modern analytisch idealisme (Kastrup).
Een voorbeeld
In het materiële paradigma wordt aangenomen dat materie de fundamentele basis is waaruit alles voortkomt. Dit betekent dat fysieke en biologische structuren, zoals DNA, de primaire factoren zijn die ons leven en onze ervaringen bepalen. In deze visie is hoogsensitiviteit een gevolg van een brein dat simpelweg meer prikkels doorlaat, een fysiek kenmerk dat kan worden waargenomen met een fMRI-scan. Bepaalde hersengebieden ‘lichten op’ omdat ze meer informatie verwerken dan gemiddeld. Dat kan voordelen bieden maar je hebt ook de last te dragen. Het beste wat je kunt doen is goed leren omgaan met je genetische erfenis. In het bewustzijns-paradigma wordt aangenomen dat bewustzijn de fundamentele basis is van de werkelijkheid. Materiële verschijnselen, inclusief onze hersenactiviteit, zijn manifestaties van dit onderliggende bewustzijn.
Als je echter gelooft dat bewustzijn de basis is van alles, dan interpreteer je individuele verschillen, zoals hoogsensitiviteit, ook anders. Hoogsensitiviteit is dan niet alleen een kwestie van een brein dat meer prikkels doorlaat. In plaats daarvan zou je het zien als een gevolg van een versterkt bewustzijn dat een grotere ‘aanzuigende werking’ heeft op prikkels. Net zoals een colafles meer vloeistof kan uitgieten wanneer je deze ronddraait, zo neemt een brein met een sterker bewustzijn meer prikkels op. Dit verhoogde bewustzijnsniveau zou zichtbaar zijn op een fMRI-scan doordat bepaalde hersengebieden intensiever ‘oplichten’ door de informatieverwerking.
Hoogsensitieve personen ervaren de wereld vanuit een dieper niveau van bewustzijn, wat hen in staat stelt subtielere lagen van realiteit waar te nemen. In plaats van hun gevoeligheid te zien als een last, kunnen HSP’s het herkennen als een vermogen om dieper contact te maken met het leven en anderen, wat een bron van kracht en inzicht is.
Een verbonden versie van authenticiteit
Maar het verschuiven naar het bewustzijnsperspectief doet nog meer. Het idee van een gescheiden zelf wordt vervangen door een gevoel van verbondenheid met alles. Een versterkt bewustzijn leidt tot meer empathie en compassie voor anderen, wat leidt tot holistisch (bege-) leiderschap. Schijnbare tegenstellingen kunnen vanuit een helikopterperspectief worden bezien en tegengestelde belangen en behoeften kunnen gezien worden als een uitdrukking van dezelfde onderliggende werkelijkheid. Concreet ontstaat er zo een diepere waardering voor het huidige moment, vrij van oordelen.
De verschuiving naar het bewustzijnsperspectief transformeert authenticiteit van een statisch begrip van trouw zijn aan jezelf naar een dynamisch proces van verbondenheid, empathie, inclusiviteit en mindful aanwezigheid. Deze nieuwe vorm van authenticiteit is diep geworteld in het besef van de onderlinge verbondenheid van alle dingen en het vermogen om flexibel en compassievol te reageren op de wereld om ons heen. Hierdoor wordt authentiek zijn niet alleen een persoonlijke zoektocht, maar ook een middel om bij te dragen aan een meer harmonieuze en verbonden wereld.
