Ik gaf een improvisatieles en vroeg de spelers een scène te starten zonder te praten. Eén deelnemer liep naar een stoel en ging er voorzichtig op staan, haar armen uitgespreid alsof ze op het punt stond te vliegen. Maar de stoel wiebelde. Nog voor ze haar evenwicht kon vinden, sprong ze er weer af.
Het moment was voorbij. De scène veranderde. In plaats van vliegen, draaide ineens alles om balans, voorzichtigheid, de grens tussen lef en controle.
De scène had een verhaal zonder dat iemand iets had gezegd. Niet omdat iemand dat besloot, maar omdat de stoel weigerde mee te werken.
We zijn gewend te denken dat wij de wereld bedenken. Onze voorouders bedachten dat een bed handig zou zijn, een stoel en een tafel, en daarom gebruiken we het nu allemaal. Ergens lijkt het zo ‘waar’ dat wij iets bedenken en dat dit het dan is. Zelfs in spel zien we dat gebeuren. Dat we bedenken dat we op een stoel kunnen zitten (en het gewoon een stoel is) of erop kunnen staan (en het een trap is naar de hemel).
Maar we verwachten niet zo snel dat dingen terugpraten. Dat materie ons verandert. Dat het een invloed heeft. En dat is toch wat ik hier zag gebeuren. Wat als het niet alleen ons denken is dat betekenis schept?
Want wie bepaalde het verhaal hier? De speler die wilde vliegen? Of de wiebelende stoel die alles stuurde? Wij als getuigen ervan?
Het was niet dat iedereen een andere interpretatie had. Wat er werd gegeven in dit spel, en waar de hele improvisatie verder over ging, was natuurlijk het feit of deze stoel (en eigenlijk alles wat kon wiebelen) nog wel te vertrouwen was.
Het was een hilarische scène, waarin ze uiteindelijk haar eigen knieën ging wantrouwen, haar voeten uitfoeterde en zelfs de vloer dreigend aankeek, alsof die ook in staat was te wiebelen. (Je begrijpt dat wij als publiek zelfs een aardbeving als ‘logisch in het verhaal’ hadden geloofd.)
Maar na die hilarische middag liet het me niet meer los. In hoeverre beïnvloedde materie mij?
In de supermarkt wordt dat wat op ooghoogte staat, wordt het vaakst gepakt. En we voelen hoe een oude houten vloer gesprekken dempt, terwijl een betegelde ruimte alles hard maakt. We ervaren dat een warm kopje thee niet alleen handen verwarmt, maar zelfs gesprekken verzacht. Materie heeft invloed.
Zou dat kunnen? Dat wij niet enkel invloed uitoefenen op de materie, maar materie ook op ons?
De stoel had haar eigen verhaal
