Hé, je hebt je haar anders zitten! Zomaar een opmerking die je vast wel bekend voor kan komen. De mens valt nog wel eens wat op zeg maar. Of niet. In dat geval merk je wellicht dat je brein bewust probeer te voorspellen hoe dat dit eigenlijk komt. Is die ander te druk om het op te merken? Heeft deze een gewoonweg wat minder opmerkzaam brein? Of ligt het aan jou; ben je zo oninteressant geworden dat de ander niet meer op je hoeft te letten? Dat laatste zou niet zo’n goed teken zijn.
Ons brein heeft het er maar druk mee, met al dat voorspellen. De hele dag door doen we het. Eigenlijk is de brein een soort ultieme voorspellingsmachine die aangaat zodra we onze ogen open doen. Is het lichter dan we verwacht hadden dan kijken we snel op de klok of we ons wellicht verslapen hebben. En wanneer je uit bed stapt voorspelt je brein al hoe koud de vloer ongeveer zal zijn. Dat is handig, want op die manier merken we sterk op wat er afwijkt van onze verwachting en zo kunnen we snel reageren wanneer dat nodig is.
Het brein wil graag snel en accuraat reageren. En om dat te doen richt het zich op leren. Wat natuurlijk alleen mogelijk is wanneer de werkelijkheid een klein beetje van de voorspelling afwijkt. In die zin is ons brein eigenlijk ongelofelijk nieuwsgierig en wil telkens nieuwe dingen ervaren. Het is hongerig naar ervaringen. Zelfs wanneer die niet ‘echt’ zijn, zoals bijvoorbeeld bij een verbeelding. Tijdens een visualisatie zien je ogen natuurlijk niet echt wat je je voorstelt. Er komt dan ook geen informatie via je ogen in de visuele cortex terecht. Eerder is het andersom vanuit inbeelding komen gedachten vanuit de visuele cortex en zorgt daar voor een beeld, wat veel mensen zich ook als het ware echt voor zich kunnen zien. Zou je iemand in een fMRI scanner leggen dan zie je dat in het brein ook echt de visuele gebieden actief zijn.
Dat het brein razendsnel kan leren hoorde ik Floris de Lange, hoogleraar psychologie en kunstmatige intelligentie, eens uitleggen aan de hand van een geluidsfragment. Ik heb dat bewuste bestand niet kunnen achterhalen maar een eigen versie gemaakt. Luister eens naar de fragmenten en ontdek of je kunt horen wat er gezegd wordt. Mogelijk dat dit bij de vertraagde fragmenten helemaal niet het geval is in eerste instantie. Maar eenmaal begrepen wat er gezegd wordt (bv door het ‘normale’ geluidsbestand te luisteren) kun je vaak daarna in de vertraagde fragmenten ineens ook verstaan waar het over gaat, omdat je brein nu kan voorspellen wat er gezegd wordt.
Luister maar eens en ontdek het mirakel van het voorspellende brein:
