Ik leg iets uit. Iets essentieels. Iets waarvan ik voel: dit verandert hoe we naar de wereld kijken. En mensen knikken. Enthousiast zelfs. Ze zeggen: “Ja, ja, precies, helemaal mee eens.”
En dan… blijkt dat ze geheel iets anders hoorden in wat ik zei.
Het is niet vreemd dat dit gebeurd. In onze maarschappij spreken we nu eenmaal van ik en de wereld. Van persoonlijke waarden en collectieve verandering. Alsof we hier zitten, los van elkaar, en dan nadenken over hoe we ons moeten verhouden. Alsof er eerst een ‘ik’ is en dan pas het andere. Maar dat is niet wat ik zeg.
Wat ik mensen probeer mee te geven is dit: je bént niet los. Je wordt in de ontmoeting. Er is geen ‘jij’ die keuzes maakt over hoe je je verhoudt tot anderen. Jij bént die verhouding. Jij bént de dynamiek, het gesprek, de blik, de stilte ertussenin. Jij bent alles wat er ervaren wordt.
Maar de meeste mensen horen ‘dat er ervaring is’. Ze horen “relaties zijn belangrijk.” Ze horen “we mogen zien wat er gebeurd in het moment”. Ze horen “ja, interconnectie, dat is ook mijn waarde.” En dan trekken ze het weer terug naar iets bekends. Een ethiek. Een maatschappelijk ideaal. Een onderwijskundig model.
Wil je hierover ‘leren’ dan moet je ontleren. Loslaten wat je dacht te weten. Het is alsof iemand je coördinaten heeft weggehaald en zegt: Ja, maar je bént het landschap. Je bént de kaart en de beweging en het verdwalen zelf.
Hierover nadenken kan ongemakkelijk zijn en voelen als verdwalen. Daarom wil ik het je liever ook niet uitleggen. Maar gun ik je de ervaring.
Niet ‘ja, én’. Niet ‘maar hoe zit het dan met’. Niet ‘oh, dat herken ik’. Maar stilvallen. Niet meer weten waar je moet vasthouden. En dáár, in dat moment, ontstaat ruimte voor iets nieuws…
