Nondualiteit is een filosofisch concept dat stelt dat er geen fundamentele scheiding bestaat tussen het individuele zelf en het universum. We ‘ervaren’ namelijk wel de wereld buiten onszelf, maar in werkelijkheid kennen we enkel de werkelijkheid zoals ‘wi’j deze ervaren. Daarmee zijn we onderdeel van de ervaring, onderdeel van het leven zelf. Deze verbondenheid kan worden ervaren als een gevoel van eenheid met de wereld om ons heen, een diep begrip dat alles in het universum onlosmakelijk met elkaar verbonden is en dat we deel uitmaken van iets veel groter dan onszelf. Het kan worden ervaren als een gevoel van vrede, rust en acceptatie, en kan helpen om gevoelens van afgescheidenheid en isolement te verminderen. Deze verbondenheid kan zich ook manifesteren in ons gedrag en onze relaties met anderen, doordat we ons bewust zijn van onze gemeenschappelijke oorsprong en onze verbindingen met alles om ons heen. Dit kan leiden tot meer mededogen, begrip en respect voor anderen en kan ons helpen om harmonieuzere en vervullendere relaties te ontwikkelen. Daarnaast kan diepgaand inzien in nondualiteit stress en angst verminderen en leiden tot meer zelfacceptatie en waardering. Tot slot kan de bredere en meer inclusieve kijk op de wereld helpen om creativiteit te stimuleren en nieuwe mogelijkheden te ontdekken. De moeite waard om erin te duiken dus!
Nondualiteit is een concept dat voornamelijk wordt geassocieerd met bepaalde oosterse religies en filosofieën, zoals Advaita Vedanta, Zen Boeddhisme en Taoïsme. Maar er zijn verschillende hedendaagse concepten en theorieën die een non-duaal perspectief op het leven benadrukken. wat kan helpen bij het verminderen van lijden en het vinden van een gevoel van innerlijke rust en vervulling. Enkele voorbeelden zijn: Mindfulness, Acceptance and Commitment Therapy (ACT), Zen en Advaita Vedanta.
Er zijn de afgelopen 30 jaar verschillende non-duale theorieën en benaderingen ontstaan. Hier zijn een paar voorbeelden:
1. Non-dualiteit in de spiritualiteit: Er zijn de afgelopen 30 jaar verschillende spirituele leraren opgekomen die de nadruk leggen op non-dualiteit, zoals Adyashanti, Mooji, Eckhart Tolle, en Gangaji. Hun benadering richt zich op het ontdekken van de eenheid van alle dingen en het loslaten van dualistische concepten.
2. Non-dualiteit in de filosofie: Filosofen zoals Evan Thompson en David Loy hebben non-duale concepten onderzocht in de context van de filosofie en de relatie tussen lichaam en geest. Specifiek wil ik benoemen:
- Bernardo Kastrup. Dit is een Nederlandse filosoof, auteur en spreker, bekend om zijn werk over non-dualiteit en het bewustzijnsvraagstuk. Hij neemt altijd een natuurkundig perspectief mee in zijn uitleg.
- Ken Wilber een Amerikaanse filosoof, auteur en spreker. Hij onderscheidt twee soorten nondualiteit: de ‘subject-object’ nondualiteit en de ‘interior-exterior’ nondualiteit. De eerste gaat over het oplossen van de scheiding tussen het subject en object, wat resulteert in een directe ervaring van eenheid en verbondenheid. De tweede gaat over het oplossen van de scheiding tussen het innerlijke en het uiterlijke, ofwel tussen de subjectieve ervaring en de objectieve wereld.
3. Non-dualiteit in de neurowetenschap: Neurowetenschappers zoals Jill Bolte Taylor en Sam Harris hebben non-duale concepten gebruikt om de werking van de hersenen te begrijpen en de aard van het zelf te onderzoeken.
4. Non-dualiteit in de psychologie: In algemene zin kan gezegd worden dat er geen specifieke psychologische begeleidingsvorm is die per definitie haaks staat op nondualiteit. Het hangt af van de manier waarop de begeleidingsvorm wordt toegepast en of het in lijn is met een non-duale visie. Sommige vormen van psychotherapie richten zich bijvoorbeeld op het veranderen of beheersen van gedachten, emoties en gedragingen, wat in strijd kan zijn met een non-duale benadering die streeft naar acceptatie en het loslaten van controle.
Het kan echter ook zo zijn dat deze vormen van psychotherapie kunnen worden aangepast om te passen binnen een non-duale visie, bijvoorbeeld door te werken aan acceptatie en het loslaten van controle. De bekendste vorm daarvan is ACT (Acceptance and Commitment Therapy), een derde generatie gedragstherapie.
Een aantal psychologen hebben non-duale principes geïntegreerd in de psychotherapie. Bijvoorbeeld:
- Peter Fenner: hij richt op het onderzoeken van de aard van het zelf en het loslaten van dualistische denkpatronen. Peter is een pionier op het gebied van non-duale psychologie en heeft verschillende boeken geschreven over dit onderwerp, waaronder “The Edge of Certainty: Dilemmas on the Buddhist Path”.
- John Prendergast: hij is een psychotherapeut en meditatieleraar die zich richt op de integratie van non-duale principes in de psychotherapie. Hij heeft verschillende boeken geschreven, waaronder “The Deep Heart: Our Portal to Presence”.
- A.H. Almaas: hij is de oprichter van de Diamond Approach, een psycho-spirituele benadering die zich richt op het ontwikkelen van non-duaal bewustzijn. Hij heeft verschillende boeken geschreven, waaronder “The Unfolding Now: Realizing Your True Nature through the Practice of Presence”.
- Sydney Banks: een Schotse lasser die spontaan een verlichtingservaring heeft gehad. De door hem ontwikkelde theorie van de ‘drie principes’ (ook bekend onder de namen inside out revolutie, innate health en psychology of mind) benadrukken het non-duale karakter van de menselijke ervaring en stellen dat alle ervaringen en percepties voortkomen uit de interactie tussen bewustzijn, denken en de geest (mind, consciousness & thought). De benadering legt de nadruk op het begrijpen van de aard van ons bewustzijn en de rol van ons denken bij het creëren van onze ervaringen, en biedt een non-duaal perspectief op de menselijke psyche en het leven zelf.
