Terugkijkend op 2024 is iets wat me heeft verrast de wijze waarop debatten tegenwoordig gevoerd worden in de Tweede Kamer. Ik ben van vroeger uit nog gewend aan het spelen op de bal, het elkaar bevragen op inhoud. Maar afgelopen jaar leek het meer alsof ik naar slechte cafe ruzies zat te kijken.
Het gaat niet meer over beleid, niet over hoe we als samenleving vooruit kunnen, maar over wie de ander het hardst kon neerhalen lijkt het wel. Het constante zoeken naar vijanden, het verdraaien van feiten, het kleineren van anderen – het lijkt alsof fatsoen geen plaats meer heeft in de politiek. En terwijl ik daar zat te kijken, dacht ik: is dit het voorbeeld dat we willen voor onze samenleving?
Want wat we zien, is meer dan een vervelende trend. De verloedering in de politiek kan gevolgen gaan hebben als steeds meer mensen de politiek de rug toekeren. Als het theater belangrijker lijkt dan de inhoud, waarom zou je dan nog geloven in de goede intenties van leiders?
En als niemand meer denkt iets te kunnen verbeteren dan wint’ degene die de meeste stemmen heeft weten te kopen, degene die er het meeste baat bij heeft het minste bij te gaan dragen aan deze maatschappij. Reken maar dat de gemiddelde burger daar het slachtoffer van gaat zijn. Grootheerschappij waren we eeuwen geleden toch klaar mee dacht ik zo.
En daarnaast; wat op het hoogste niveau gebeurt, zakt door naar andere lagen. Als politici elkaar zonder gevolgen kunnen vernederen, wat zegt dit dan over hoe we met elkaar omgaan? En wat leren we dan onze kinderen over respect?
De eerste maanden dit jaar voelde ik me vaak machteloos hieronder. Aan de oorlogen in de wereld kon ik niets doen, maar ook hier ‘zat ik erbij en keek ik ernaar’. Tot ik merkte dat er manieren waren waarop wij, als burgers, wel degelijk een verschil kunnen maken:
Laat zien dat respect geen zwakte is, maar kracht. Post eens een positief geluid, geef een like voor wie het debat netjes voert als je het voorbij ziet komen. Niet zozeer omdat je het eens bent met de inhoud maar de wijze waarop ze zich verwoorden kunt waarderen. En spreek je offline uit voor degene die inhoud en verbinding centraal stelt. Waardeer politici, journalisten en burgers die de nuance zoeken en bijdragen aan het oplossen van problemen, niet aan het versterken ervan.
Politiek is niet iets wat ‘de anderen’ doen. Het is ons systeem, en het werkt alleen als wij actief betrokken blijven. Als de politiek maatschappelijke waardering ontvangt voor hoe ze hun boodschap brengen, dan gaan ze hun gedrag daarop richten, want dat is hoe het spel werkt.
Het begint dus klein: een gesprek, een bewuste keuze, een voorbeeld dat je zelf geeft. Samen kunnen we een cultuur creëren waarin respect niet ouderwets, maar vanzelfsprekend is. Want als wij als burgers niet meer geloven in fatsoen, wie zal het dan voorleven?
Wat denk jij? Is er iets kleins te vinden dat ook jij kunt doen? hashtag#veeldruppeltjes
