Er is een onbewust mechanisme dat ons allemaal kan raken: het projecteren van oude pijn op anderen. Het is een reflex, voortgekomen uit een diepgewortelde behoefte aan zelfbehoud. Neem bijvoorbeeld de persoon die tijdens een therapiesessie voelt alsof hun moeder – de bron van oude pijn – aanwezig is, zelfs als ze fysiek afwezig is. Wat hier gebeurt, is geen simpel ‘ik-voel-iets-omdat-jij-iets-doet,’ maar een complex samenspel waarin verleden, lichaam, omgeving en geest samenkomen in een ervaring.
Het voelt een beetje alsof je ’s nachts wakker wordt na het zien van een enge film, ervan overtuigd dat je een inbreker hoort. Je hart bonkt, je zintuigen staan op scherp, en je geest bereidt zich voor op een confrontatie. Maar zodra het licht aangaat, blijkt het slechts een schaduw te zijn – een illusie, gecreëerd door de interactie tussen je gedachten, je lichaam en je omgeving.
De Sleutel tot het doorzien van oude patronen
Dus, de volgende keer dat je wakker wordt met het gevoel dat er een inbreker is, je jouw partner de schuld geeft voor je rotgevoel, of je je voelt alsof je vastzit in een oud verhaal tijdens je therapiesessie, adem dan diep in. Herinner jezelf eraan dat deze gevoelens en gedachten geen statische waarheden zijn, maar een tijdelijke dynamiek. Kies ervoor om in te tunen op je speelse natuur, die vrij is van deze oude wonden en illusies.
Da’s niet gemakkelijk, dat begrijp ik. Da’s net als een kind dat je zegt ‘niet die marsmallow eten’ en dan weggaan. Ooit die arme snoetjes gezien? Dat kind, net als wij, is gevangen in het dualistische spel van verlangen en weerstand, gehecht aan het idee van ‘doen’ en ‘niet doen’. Dit is waarom je jezelf in de strijd bevindt – omdat er een identificatie is met het gevoel van ‘ik’ dat iets moet ‘doen’.
Je weet wat er gebeurt: verlangen en weerstand dansen samen, en je voelt de spanning van het ‘doen’. Maar wat als je zou zien dat het niet jouw ‘ik’ is dat deze spanning ervaart? Wat als je kon waarnemen dat het slechts een verschijnsel is binnen de bredere dynamiek van het bewustzijn? Er geen ‘ik’ is dat de strijd aangaat, er enkel een waarnemen is van de strijd.
Van observeren naar participeren
In veel modellen, zoals de Transactionele Analyse, wordt de ‘gezonde volwassene’ geprezen – diegene die kalm en zelfbewust reageert. En hoewel dat waardevol is, gaat het non-duale perspectief verder: er is geen afzonderlijk ‘ik’ dat reageert, alleen een voortdurende stroom van ervaring. Er is geen geïsoleerd zelf dat moet groeien of veranderen; groei gebeurt natuurlijk, als een onderdeel van het grotere spel waarin we allemaal deelnemen.
Dit betekent niet dat je passief wordt. Juist niet. Het betekent dat je je bewust wordt van hoe je altijd al deelneemt aan de wereld, niet door te controleren, maar door te co-creëren. Je hoeft niet te vechten tegen wat zich aandient, je kunt het verschijnsel observeren zonder erin verstrikt te raken. Meer hoef je niet te doen.
De reis naar vrijheid en verbondenheid
In dit perspectief ontdek je een zelf dat niet losstaat van de wereld, maar ermee verweven is. Je bent geen huis dat gestut moet worden, geen marionet van oude patronen. Je bent een open systeem, een co-creator van ervaringen, vrij om te voelen, te bewegen en te leven zonder vast te zitten in verhalen over het verleden.
Dit is geen pad van strijd, maar van thuiskomen. Een pad waarin je ontdekt dat je nooit los hebt gestaan van de wereld, dat je altijd al onderdeel was van het grotere geheel. Het is een uitnodiging om te leven – niet door alles te beheersen, maar door te dansen met wat zich aandient, in het spel van het leven zelf.
