De term “terminale serieusheid” is een uitdrukking die wordt gebruikt om het gedrag te beschrijven van mensen die altijd (en overal) serieus lijken te zijn. De oorsprong van de term “terminale serieusheid” is niet helemaal duidelijk. Het lijkt voor het eerst te zijn opgedoken in de jaren 1960 en 1970 in de Verenigde Staten.
De intrigerende term staat onder andere in het boek ‘Goed voelen’ waarin Harry van de Pol uitdaagt om te leren van kinderen: zij voelen alles wat er te voelen is. Hun leven is een spel en ze leren ervan. Het wordt genoemd in het boek ‘Veranderen voor luie mensen’ van Paul Smit en Ayca Szapora inclusief de uitnodiging om eens 30 seconden lang niet te denken (wat natuurlijk niet lukt).
De term wordt ook gebruikt in de video ‘Doen is de beste manier van denken’ van de vrije denkers. Zij halen hierin de stelling aan dat “als je 5 jaar oud bent, je op je creatiefst bent, op je 8e is je creativiteit al gehalveerd en op je 44e je een staat van terminale serieusheid hebt bereikt”. Het is niet duidelijk waar deze populaire uitspraak over de ontwikkeling van creativiteit precies vandaan komt en er is helaas ook geen wetenschappelijk bewijs om deze stelling te ondersteunen. Er is echter wel enig bewijs dat suggereert dat creativiteit in de loop van de tijd kan afnemen naarmate mensen ouder worden. Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen over het algemeen creatiever zijn dan volwassenen en dat creativiteit afneemt naarmate mensen ouder worden. Dit kan te maken hebben met de manier waarop ons brein verandert naarmate we ouder worden, evenals met sociale en culturele factoren die ons kunnen beperken in onze creativiteit.
Psychologen vertellen ons al jaren veelvuldig hoe speelsheid en humor kan helpen bij het omgaan met stressvolle situaties en moeilijke emoties. Het helpt ons flexibel om te gaan met veranderingen en onzekerheden in het leven. Paul Iske deelt bijvoorbeeld in Instituut voor Briljante Mislukkingen: “Terminale serieusheid is een van de grootste bedreigingen voor innovatie en creativiteit. Het kan leiden tot groepsdenken en een gebrek aan openheid voor nieuwe ideeën en perspectieven.” Daarnaast benadrukt hij dat het belangrijk is om speelsheid en creativiteit te stimuleren en te omarmen, zowel op individueel niveau als op organisatieniveau. Hij pleit voor het creëren van een cultuur waarin mensen zich vrij voelen om ideeën te delen, te experimenteren en te spelen, zonder bang te zijn om fouten te maken of veroordeeld te worden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat:
1. Speelsheid positief gerelateerd is aan creativiteit: Speelsheid kan mensen helpen om meer open te staan voor nieuwe ideeën en om out-of-the-box te denken.
2. Speelsheid kan worden gestimuleerd: Humor, verbeeldingskracht en het creëren van een speelse werkomgeving helpt hierbij. Er wordt gezegd dat mensen met terminale serieusheid de neiging hebben om minder vaak te lachen. Dit kan zijn omdat ze hun emoties onderdrukken, maar het kan ook zijn omdat ze humor en grappen gewoon niet zo grappig vinden als anderen dat doen.
3. Speelsheid is belangrijk voor welzijn: Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die vaak te serieus zijn, vaak meer stress en angst ervaren dan degenen die meer ontspannen zijn. Misschien is het tijd voor hen om een beetje te leren lachen!Speelse activiteiten kunnen stress verminderen en een gevoel van plezier en verbondenheid creëren. Voldoende reden om speelsheid te omarmen wanneer je de terminale serieusheid in onderwijs en bedrijfsleven wilt veranderen lijkt me!
Wist je trouwens dat terminale serieusheid vaak wordt geassocieerd met een hoge mate van intelligentie? Dat komt omdat mensen die erg serieus zijn vaak diep nadenken over de wereld om hen heen en daarom een breder begrip hebben van complexe zaken. Zij kunnen echter wellicht meer subtiele of droge humor waarderen dan andere mensen. Het kan een uitdaging zijn om hen aan het lachen te krijgen, maar als je dat doet, kan het de moeite waard zijn. Ik zou zeggen; ga ervoor!
