Stel, je houdt ervan om meer te weten te komen over de nervus vagus, een belangrijke zenuw in het autonome zenuwstelsel. Deze zorgt ervoor dat je lichaam goed blijft functioneren, kan kalmeren na een stressvolle situatie, en herstel en regeneratie ondersteunt. Wanneer je op zoek gaat naar boeken over dit onderwerp, kom je van alles tegen. Maar hoe weet je welk boek ‘geschikt’ voor je is?
Geschikt, vraag je? Ja, een belangrijke vraag. We stellen hem alleen nooit. Kijk, als jij op zoek bent naar dingen die je ‘helpen’, dan kun je vrijwel elk boek lezen dat je wilt. Lees Stephen W. Porges, Bessel van der Kolk, of Peter Levine bijvoorbeeld. Maar als jij diep vanbinnen voelt dat hoe mensen zoals Jeff Foster, Eckhart Tolle, of Michael Singer over emoties en menszijn spreken de waarheid is, dan kom je met de standaard boeken over het zenuwstelsel bedrogen uit.
Dat komt door het volgende: er zijn twee manieren om naar het zenuwstelsel en de eventuele problemen die je daarmee kunt hebben te kijken. Deze liggen in de twee manieren waarop je naar de aard van de werkelijkheid, het zelf, en de relatie tussen lichaam en geest kunt kijken. Kijk eens wat het beste bij jou past.
Dualistische/Materialistische Kijk
In een dualistische kijk worden geest en lichaam vaak gezien als afzonderlijke entiteiten. Het zenuwstelsel wordt beschouwd als een fysiek, biologisch systeem dat primair werkt op basis van chemische en elektrische processen. Psychologische problemen, zoals angst of depressie, worden vaak verklaard door disfuncties of onevenwichtigheden in het zenuwstelsel (bijv. neurotransmitteronbalans). Trauma wordt gezien als een reactie op specifieke gebeurtenissen of ervaringen die een significante impact hebben op het zenuwstelsel. Dit kunnen ernstige gebeurtenissen zijn zoals fysiek geweld, misbruik, of een ernstig ongeval (trauma met een grote “T”), of minder dramatische maar toch schokkende ervaringen zoals pesten, verlies van een geliefde, of voortdurende stress (trauma met een kleine “t”). Deze gebeurtenissen veroorzaken veranderingen in de hersenen en het lichaam, zoals verhoogde stresshormonen, veranderingen in hersenstructuren (zoals de amygdala of hippocampus), en dysregulatie van het autonome zenuwstelsel. De gevolgen van problemen worden gemanifesteerd in zowel fysieke als psychologische symptomen. Fysieke reacties kunnen variëren van verhoogde hartslag en ademhalingsproblemen tot chronische pijn. Psychologische symptomen kunnen angst, depressie, flashbacks, of dissociatie omvatten. Behandeling richt zich daarom meestal op het ‘repareren’ of ‘corrigeren’ van het fysieke lichaam via medicatie, therapie, of andere interventies.
Nonduale Kijk
In een nonduale benadering worden geest en lichaam niet gezien als gescheiden entiteiten. Ze zijn twee aspecten van één en dezelfde werkelijkheid. Alles wat in de geest gebeurt, heeft direct invloed op het lichaam en vice versa. In plaats van specifieke oorzaken te identificeren, wordt er gekeken naar de gehele persoon in de context van hun bewustzijn. Trauma (met grote T of kleine t) wordt niet zozeer gezien als een gebeurtenis uit het verleden met een directe oorzaak-gevolgrelatie in het heden, maar als iets dat op dit moment ontstaat binnen de context van het bewustzijn. Er wordt daarom vooral gewerkt aan het herstellen van de balans en harmonie in het algehele systeem door het bevorderen van bewustzijn en het opnieuw verbinden met het ‘nu’, waardoor de natuurlijke harmonie wordt hersteld.
Spreekt dit tweede perspectief je aan en zoek je meer informatie over het zenuwstelsel vanuit een nonduaal en idealistisch perspectief, dan raad ik je het eerste jaar van de opleiding Vakspecialist Playfulness aan. Onder de noemer ‘Theater in het Leven’ duiken we in je innerlijke theater om te zien hoe je ervaringen precies ontstaan. Wil je toch liever een boek lezen? Er zijn helaas niet veel directe bronnen die specifiek op dit onderwerp focussen. Maar er zijn wel een paar boeken met een bredere filosofische of spirituele kijk op het lichaam-geest-systeem en hoe deze met elkaar verbonden zijn.
Als eerste “Radical Wholeness: The Embodied Present and the Ordinary Grace of Being” door Philip Shepherd. Dit boek onderzoekt hoe je je lichaam en geest kunt integreren om een vollediger en bewuster leven te leiden. Het gaat in op de wijsheid van het lichaam en hoe we deze kunnen aanboren voor een dieper gevoel van welzijn.
En als tweede “The Embodied Mind: Cognitive Science and Human Experience” door Francisco Varela, Evan Thompson en Eleanor Rosch. Dit boek biedt een brug tussen cognitieve wetenschap en boeddhistische filosofie en bespreekt hoe lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
