Je voelt het. Het moet anders. De wereld verandert sneller dan ooit, en de uitdagingen waar jouw organisatie voor staat, vragen om een andere aanpak. Misschien merk je dat oude methodes vastlopen, dat systemen niet meer soepel werken, of dat de kloof tussen visie en praktijk steeds groter wordt. Je wilt vooruit, maar hoe vertaal je het grotere geheel waarin je gelooft naar beleid dat écht werkt?

De sleutel ligt in een nieuw begrip van verbondenheid. Niet zomaar samenwerken of vergaderen, maar het besef dat alles wat je doet – en alles wat je bént – verweven is. In India noemen ze dat pratītya-samutpāda: alles ontstaat in afhankelijkheid van iets anders. Het Tibetaanse tendrel gaat nog een stap verder en laat zien hoe zelfs toevalligheden vaak diepe samenhang hebben. En dan is er intra-actie, een concept uit de quantumtheorie van Karen Barad, waarin niets op zichzelf staat. Elke beslissing, elk proces, elke interactie binnen jouw organisatie is een knooppunt in een groter web waarin alles elkaar beïnvloedt.

Klinkt abstract? In de praktijk is het verrassend simpel. Als je eenmaal ziet hoe verweven alles is, verandert je kijk op beleid. Beleid is geen vaststaand document dat je “uitrolt”, maar een levend proces, iets dat groeit en verandert door de mensen die ermee werken, de middelen die je inzet en de omgeving waarin het zich afspeelt. Beleid is niet de eindbestemming – het ís de weg.

Voor organisaties die voelen dat het anders kan en moet, is dit een uitnodiging. Niet om rigoureus het roer om te gooien, maar om te ontdekken hoe je beleid vormgeeft vanuit verwevenheid. Niet door grootschalige veranderingen af te dwingen, maar door te zien hoe elke stap, hoe klein ook, het geheel beïnvloedt.

Hier gaan we niet alleen denken, maar doen. Samen ontdekken we hoe jouw organisatie flexibel, creatief en in lijn met haar waarden kan werken. Want als je eenmaal begrijpt hoe alles met elkaar samenhangt, zie je dat iedere actie, hoe bescheiden ook, bijdraagt aan een groter verschil.

1. Stel intra-actieve uitgangspunten vast
Beleid kan niet gebaseerd zijn op lineair oorzaak-gevolgdenken. Alles beïnvloedt elkaar. Begin daarom met de erkenning dat alle actoren – mensen, materialen, structuren – verweven zijn en wederzijds op elkaar inwerken. Beleid is geen statisch plan, maar een proces dat zich blijft ontwikkelen op basis van wat zich aandient. Zorg ervoor dat alle stemmen worden meegenomen, inclusief minderheden en materiële componenten zoals infrastructuur, technologie en ecologie. En stel jezelf telkens de vraag: hoe kan ons beleid de dynamiek en complexiteit van de werkelijkheid weerspiegelen?

2. Creëer een beleidskader gebaseerd op emergentie
Laat los dat beleid een vaste uitkomst moet hebben. Ontwikkel richtlijnen die ruimte laten voor wat zich aandient, voor wat mag ontstaan. Richt je niet op starre doelen en KPI’s, maar op waarden als samenwerking, veerkracht en ethisch handelen. Zie beleid als een manier om te leren van intra-acties: verzamel niet alleen data, maar ook verhalen om te begrijpen hoe beleid zich ontwikkelt en welke effecten het heeft. Zorg voor mechanismen die soepel reageren op veranderende omstandigheden en stel jezelf de vraag: hoe kan ons beleid zich aanpassen aan het onverwachte?

3. Betrek alle actoren in co-creatie
Beleid werkt niet als het top-down wordt opgelegd. Werk samen met de mensen die erdoor geraakt worden – niet alleen medewerkers en burgers, maar ook organisaties, gemeenschappen en zelfs de materiële wereld. Gebruik werkvormen zoals cirkelgesprekken, deep democracy en improvisatieworkshops om perspectieven te verbinden en nieuwe ideeën te laten ontstaan. Stimuleer samenwerking tussen disciplines om beleid multidimensionaal te maken. Stel jezelf de vraag: wie heeft invloed op dit beleid, direct of indirect, en hoe betrekken we hen?

4. Gebruik experimenten en iteratie
Beleid kan niet vooraf volledig worden dichtgetimmerd. Het moet getest worden, in kleine stappen, om te zien hoe het in de praktijk uitpakt. Wat werkt, wat niet? Laat beleid daarom continu evolueren op basis van feedback en observaties. Dit vraagt om een mindset waarin fouten geen mislukkingen zijn, maar leerervaringen. Stel jezelf de vraag: hoe kunnen we beleid als een experiment opzetten om te ontdekken wat werkt?

5. Meet en evalueer intra-actief
Evalueer niet alleen op basis van eindresultaten, maar kijk ook naar de processen en relaties die het beleid tot stand brengt. Welke dynamieken zijn veranderd? Hoe ervaren betrokkenen de nieuwe situatie? Gebruik niet alleen kwantitatieve data, maar ook verhalen en ervaringen om te begrijpen wat er werkelijk gebeurt. Meet de impact op mensen, maar ook op systemen, ecologie en technologie. Stel jezelf de vraag: hoe kunnen we evalueren op een manier die recht doet aan de complexiteit van intra-actie?

6. Baseer beleid op waarden, niet alleen op resultaten
In een intra-actieve wereld zijn waarden zoals zorg, verantwoordelijkheid en duurzaamheid leidend. Beleid mag niet alleen resultaatgericht zijn; het moet bijdragen aan een grotere ethische en ecologische samenhang. Zorg voor momenten waarop beleidsmakers en betrokkenen samen reflecteren op de waarden die centraal staan. Stel jezelf de vraag: welke waarden willen we versterken met dit beleid, en hoe laten we die doorklinken in elke fase?

7. Ontwikkel een zelfcorrigerend beleidsmodel
Zorg ervoor dat beleid zichzelf kan bijstellen. Deel inzichten en fouten open en transparant, zodat anderen ervan kunnen leren. Laat beleid niet vastzitten bij één persoon of groep, maar laat het evolueren door gedeeld leiderschap. Stel jezelf de vraag: hoe zorgen we dat ons beleid flexibel blijft en zich kan aanpassen aan een veranderende wereld?

Hoe ziet dat er in de praktijk uit?
Beleid ontwikkelen vanuit de visie van Karen Barad betekent dat je het idee loslaat dat beleid een vast omlijnd plan is. In plaats daarvan ga je het zien als een dynamisch proces dat zich voortdurend vormt en hervormt door de interacties en omstandigheden waarin het zich afspeelt.

Dat betekent geen starre structuren of vaste routes. Geen vaste einddoelen of het idee dat er één juiste manier is. In plaats daarvan creëer je een ruimte waarin betrokkenen samen betekenis en richting geven. Waar fouten geen mislukkingen zijn, maar waardevolle leermomenten. Waar onzekerheid niet iets is om uit de weg te gaan, maar een bron van creativiteit en veerkracht.

Dit vraagt om moed. Om flexibiliteit. Om het vermogen om complexiteit niet als een obstakel te zien, maar als een uitnodiging tot nieuwe mogelijkheden. Het betekent dat je durft mee te bewegen met wat er gebeurt, zonder de behoefte om alles vooraf te controleren.

Beleid wordt zo geen eindstation, geen checklist die je afvinkt. Het wordt een gedeelde reis, een continu proces van leren, aanpassen en groeien. Een proces dat niet alleen richting geeft, maar ook laat zien hoe diep alles met elkaar verbonden is.

Laten we samen ontdekken hoe dat eruit kan zien.