Laatst stond ik in de supermarkt voor het schap met tomatensauzen. Een bekende, die toevallig voorbijliep, vroeg: “Waarom sta je zo te twijfelen?” Ik legde uit dat ik probeerde te begrijpen hoe we ooit zover zijn gekomen dat we vijftig soorten tomatensaus nodig hebben. Hoe dit iets zegt over onze samenleving, over keuzevrijheid die eerder verlammend werkt dan bevrijdend, en over de marketing die ons een illusie van individualiteit verkoopt. Haar antwoord: “Je moet gewoon de goedkoopste pakken.”
Dit soort momenten heb ik vaker. Ik stel vragen die voor mij wezenlijk zijn, maar voor anderen klinken als geneuzel of onnodig complex. “Waarom wil je dat weten?” vragen ze dan, of: “Maakt het uit?” Ja, voor mij maakt het uit. Hoe we naar dingen kijken, welke aannames we maken – dat is de kern van alles. Maar blijkbaar is dat niet wat je hoort te doen in een supermarkt.
Soms voelt het leven alsof ik continu kleine puzzelstukjes vind zonder ooit de doos gezien te hebben. Ik kijk naar een straat vol mensen en denk: Waarom lopen we allemaal zo gehaast? Is dit wat we ‘leven’ noemen? Ik zag als kind een getrouwd stel op een feestje liefdevolle dingen over hun relatie zeggen terwijl ik voelde dat het er thuis heel anders aan toeging. Waarom? Waarom voeren we een show op voor elkaar? Ik begreep dat werkelijk niet. Of ik hoorde iemand zeggen: “Zo zijn de dingen nu eenmaal,” en voelde dat dat niet klopte. Het wrong, omdat ik zelf tegelijkertijd ook geen beter antwoord had, anders dan: omdat het al een tijd zo gaat, is geen goede reden.
Heb jij dat soms ook? Voel jij je soms ook onhandig, alsof je niet goed kunt meedoen? Alsof iedereen lijkt te weten wat belangrijk is, en jij maar blijft steken bij vragen waar niemand op lijkt te wachten.
Het vervelende is: je weet niet dat het vragen zijn. Het voelt meer als ruis. Als iets wat jou traag maakt, wat jou apart zet van hoe andere mensen functioneren. Je kijkt naar de vanzelfsprekendheid waarmee mensen doorgaan, en je vraagt je af of er iets mis is met jou, omdat jij dat niet kunt.
En dan zijn er de reacties. Mensen vinden je ingewikkeld, of je hebt het gevoel dat ze dat vinden, omdat je dingen vraagt op momenten die daarvoor niet bedoeld lijken. “Hoezo moet je dat nu weten?” zeggen ze dan. Of: “Dit gebeurt toch sowieso niet. Waarom maak je je er druk om?” En dan sta je daar, je hoofd vol gedachten die nergens naartoe kunnen, en je twijfelt. Misschien hebben zij gelijk. Misschien is het probleem niet de vraag, maar dat ik überhaupt vraag….
Boeken dan maar! Die hebben altijd antwoorden. Misschien is daar wel iemand die hetzelfde denkt, die het voor je kan uitleggen. Maar wat je vindt, voelt ook daar niet goed. Soms kom je op de achterkant van een filosofisch boek een passage tegen die precies raakt wat je voelt, en dan denk je: Zie je wel, ik ben niet gek. Maar als je het openslaat, lijkt het zo lastig te lezen, dat het voelt alsof je vooraf minimaal twee universitaire masters nodig hebt. Met een zucht leg je het dan weer weg. Of erger: je begint te bladeren door managementboeken of zelfhulp, op zoek naar iets wat lekker wegleest. Alleen weet je al dat het dat niet gaat zijn. Je vindt immers geen rust in lijstjes en stappenplannen; je gelooft daar gewoonweg niet in. Maar wat dan wel?
Je weet het gewoonweg niet…
Stel je bent een diepe denker, maar je weet het niet. Dan leef je met een soort dubbele blik. Alles om je heen is gewoon, maar tegelijkertijd vreemd. Je ziet dingen die anderen niet zien, maar hebt niet de woorden om het uit te leggen. Je voelt je soms traag of ingewikkeld, terwijl het probleem niet is dat je langzaam bent, maar dat de wereld te interessant is om zomaar door te gaan.
Het is alsof je het leven achterstevoren leest: je ziet wat het betekent, maar mist de simpele logica die anderen helpt het gewoon te doen.
En dan, heel soms, heb je een moment zoals bij die tomatensaus. Dat je hoopt dat je iemand tegenkomt die even blijft staan en zegt: “Goeie vraag eigenlijk.”
Het is klein, maar groot genoeg om je te laten denken dat je niet alleen bent in je zoektocht. En misschien is dat alles wat een diepe denker nodig heeft: een andere denker die dé ultieme waarheid zelf ook nog niet weet.
– – – –
Hoi, ik ben Xandra — praktisch filosoof en playfulness facilitator. Ik bied een tegenwicht aan prestatiedruk en de dwang van normalisering. Met embodied wijsheid breng ik menselijkheid terug in leider- en begeleiderschap. Voel je dat ik iets voor jou of je organisatie kan betekenen? Neem dan contact met me op.
