Ik heb vroeger als puber altijd gedacht dat waarden iets waren wat je hebt. Een soort innerlijke kompasnaald, een lijstje van wat je belangrijk vindt en waarop je je keuzes baseert. Ik kreeg ook van die lijstjes op school, die me zouden moeten helpen met wat ik wilde gaan doen de rest van mijn leven.
Maar ergens begon ik al snel te voelen dat waarden geen statische labels zijn, maar dynamische gebeurtenissen. Stel, je vraagt me: “Wat vind jij het belangrijkste in een vriendschap?” Ik denk even na en zeg: “Eerlijkheid.” Dat klinkt duidelijk. Maar de vraag is: wat betekent eerlijkheid in een specifiek moment? Want eerlijkheid kan de ene keer betekenen dat ik je zachtjes confronteer met iets wat je zelf niet ziet. De andere keer betekent het dat ik mijn tong afbijt, omdat ik weet dat je op dit moment iets anders nodig hebt dan mijn waarheid.Soms is eerlijkheid radicaal en onomwonden. Soms is het zorgzaam en afwachtend. Eerlijkheid ís niet, het wordt.
Waarden zijn niet iets wat je bent. Ze ontstaan in hoe je je verhoudt tot het moment. Je wordt gevormd door je relaties, door wat er speelt, door wat er nodig is. Jij bent niet één vaste set waarden. Jij bent een beweeglijk veld waarin waarden zich steeds opnieuw laten kennen.
Want daar, dáár in dat moment, vinden we wat voor ons waardevol is. Niet als iets wat in ons vastligt als een woord waar anderen ons gedrag aan af kunnen meten, maar als iets wat zich openbaart in ons voelen wanneer we het leven ontmoeten.
Misschien kunnen we het dan ervaren; de subtiele verschuiving naar openheid, een tinteling diep in je lichaam die je laat weten dat je het goede doet, een ademhaling die zich verdiept of een kleur die gevoelsmatig en associatief in je oppopt wanneer je je overgeeft aan het moment.
Je hoeft geen kernwaarde te kiezen omdat die op een lijstje stond en je het braaf omcirkeld had, maar omdat het hier, nu, op deze plek, tussen ons of tussen jou en de ander, tot leven komt. Dát zijn waarden waar je wat aan hebt.