Hoogsensitiviteit, stress en het perspectief van nondualiteit

Hoogsensitieve personen (HSP’s) onderscheiden zich door diepe verwerking van informatie, waarbij ze meer hersengebieden gebruiken dan niet-HSP’s. Dit proces omvat grondige analyse op verschillende aspecten zoals feiten, emoties en sociale interactie, wat leidt tot gedegen besluitvorming. Hierdoor zijn HSP’ers vaak Toch leidt creatief, hebben een sterk verantwoordelijkheidsgevoel, oog voor detail en een hoge werkstandaard.

Dit intense verwerkingsproces kan echter ook leiden tot besluiteloosheid, hoge verwachtingen, verminderd zelfvertrouwen, faalangst en overmatig piekeren. Onderzoekers zoals Liss et al. (2005, 2008), Evers, Rasche en Schabracq (2008), en Benham (2006) hebben dit allemaal gedocumenteerd. De dualistische benadering, die zich bij HSP’ers richt op het identificeren en beheersen van de stress, angst en andere psychologische problemen, wordt veel ingezet in de psychologie.

Maar onze kijk op HSP en stress verandert als we deze bekijken vanuit een nonduaal perspectief. In plaats van hoogsensitiviteit te zien als iets dat ons scheidt van anderen en de wereld om ons heen, kan het ook worden begrepen als een gevoeligheid voor de fundamentele eenheid van alle dingen, een capaciteit om de subtielere aspecten van onze gedeelde werkelijkheid op te merken.

Stress en overweldiging zouden we vanuit dit perspectief kunnen zien als een teken dat we ons te sterk identificeren met onze beperkte, afzonderlijke zelf en te weinig met onze fundamentele verbondenheid met alles wat bestaat. Als we ons vastklampen aan een geïsoleerd zelfbeeld, kan de overvloed aan sensaties je gemakkelijk overweldigen.

Als we ons overweldigd voelen, is het misschien omdat we proberen onze ervaringen te beperken, ze in te passen in ons smalle, dualistische zelfbeeld. Als we ons daarentegen openstellen voor de volheid van onze ervaring en onszelf toestaan te versmelten met de ongedeelde werkelijkheid, kan hoogsensitiviteit een poort worden naar diepere vrede en inzicht.

We hoeven dus geen stressvolle situaties te vermijden. Vanuit het nondualistische perspectief is er geen inherent onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ ervaringen. In plaats daarvan kunnen alle ervaringen worden gezien als uitingen van de fundamentele eenheid. Stress, in deze context, kan worden gezien als een kans om ons begrip van onszelf en de wereld te verdiepen. En ook om goed voor onszelf leren zorgen, te luisteren naar je innerlijke wijsheid, ook al wijkt dat wellicht af wat je denkt dat een ‘normale dagindeling’ is.

Jezelf beter leren kennis kan prima met wat hulp. Je hoeft het niet alleen te doen. De onderzoeken van Ahadi & Basharpoor (2010), Sobocko & Zelenski (2015), en Grimen & Diseth (2016) laten allemaal zien dat HSP’s baat kunnen hebben bij wat hulp. Ik hoop alleen dat je daarvoor uitkomt bij iemand met een wat meer nonduaal perspectief die je jouw talenten kan laten omarmen. In deze zin kan de stress die HSP’s vaak ervaren, worden gezien als een uitnodiging tot ontwaken, een oproep om te ontdekken wie we werkelijk zijn. Te zien dat er niks mis met je is.

Referenties:

1. Liss, M., Timmel, L., Baxley, K., & Killingsworth, P. (2005). Sensory processing sensitivity and its relation to parental bonding, anxiety, and depression. Personality and Individual Differences, 39, 1429-1439. https://doi.org/10.1016/j.paid.2005.05.007
2. Liss, M., Mailloux, J., & Erchull, M. J. (2008). The relationships between sensory processing sensitivity, alexithymia, autism, depression, and anxiety. Personality and Individual Differences, 45, 255-259. https://doi.org/10.1016/j.paid.2008.04.009
3. Evers, A., Rasche, J., & Schabracq, M. J. (2008). High sensory-processing sensitivity at work. International Journal of Stress Management, 40, 189–198.
4. Benham, G. (2006). The highly sensitive person: Stress and physical symptom reports. Personality and Individual Differences, 40, 1433-1440.
5. Ahadi, B., & Basharpoor, S. (2010). Relationship Between Sensory Processing Sensitivity, Personality Dimensions and Mental Health. Journal of Applied Sciences, 10, 570-574. https://doi.org/10.3923/jas.2010.570.574
6. Sobocko, K., & Zelenski, J. (2015). Trait sensory-processing sensitivity and subjective well-being: Distinctive associations for different aspects of sensitivity. Personality and Individual Differences, 83.
7. Grimen, H. L., & Diseth, Å. (2016). Factors of the Highly Sensitive Person Scale and Their relationships to Personality and Subjective Health Complaints. Perceptual and Motor Skills, 123(3), 637-653.