In dit blog wil ik het hebben over de innige connectie tussen onze gedachten en het autonome zenuwstelsel, die ons zo vaak in de greep van stress, angst en vrees houdt. Voor wie goed heeft opgelet op de middelbare school weet wellicht nog dat het autonome zenuwstelsel de lichaamsfuncties regelt die we niet bewust controleren, zoals ademhaling, spijsvertering, hartslag en het verwijden of vernauwen van bloedvaten. Het heeft twee belangrijke takken: het het sympathische zenuwstelsel, dat het lichaam voorbereidt op actie, en het parasympathische zenuwstelsel, dat het lichaam tot stilstand brengt in gevaar (zoals een dier dat doet alsof het dood is om juist hieraan te ontsnappen) en dit deel helpt ons ook ontspannen als het gevaar geweken is.
Gedachten als bron van stress en spanning
Als het autonome zenuwstelsel activeert, en specifiek het sympathische deel, in reactie op wat het lichaam als een dreiging ziet, treden verschillende fysiologische veranderingen op. Deze omvatten een verhoogde hartslag, versnelde ademhaling, verwijding van de pupillen en vrijgave van adrenaline. Dit is vaak bekend als de “vecht-of-vlucht”-reactie. Als het parasympathische zenuwstelsel activeert wordt juist de hartslag en ademhaling vertraagd. Dan vernauwing ook de pupillen en zal er minder adrenaline worden aangemaakt. Er kunnen twee dingen gebeuren; of je ervaart de situatie nog onveilig of het is veilig voor je gevoel. Als je de omgeving als onveilig beschouwd kan het zijn dat je verstijft. Je connectie met jezelf, de ander en de wereld om je heen valt weg. En als je je realiseert dat een situatie veilig is, ongeacht je eerdere inschatting, is het mogelijk om een gevoel van opluchting te ervaren, wat kan bijdragen aan een snellere ontspanning in het autonome zenuwstelsel. Het lichaam zorgt zo telkens voor balans en reguleert het zelfherstellend vermogen.
De rol van veiligheid en ontspanning
Onze bewuste en onbewuste gedachten spelen een cruciale rol in deze reacties. Wanneer we een situatie als bedreigend waarnemen, zelfs als deze dat niet is, kan ons lichaam reageren met een ‘vecht, vlucht, of bevries’ respons. We ervaren de wereld niet zoals hij is, maar zoals wij hem zien door de lens van onze gedachten. Onze opvoeding en cultuur maakt bijvoorbeeld dat we gaan rennen en regelen als er bijvoorbeeld visite langskomt en het huis een bende is. We lijden onder faalangst omdat we kinderen niet hun eigen weg laten gaan in de vorming van hun talenten en vaardigheden maar hun voortgang langs een maatlat leggen. We kunnen gevoelens van uitsluiting en isolatie ervaren wanneer we niet voldoen aan de sociale normen en verwachtingen van onze gemeenschap of peer group. We kunnen een overweldigend gevoel van onzekerheid en zelftwijfel ervaren door de ‘perfecte’ levens van anderen op sociale media. En we ervaren stress en druk bij constante veranderingen en onzekerheden in onze omgeving en levensomstandigheden.
En het ergste? Het ergste is dat we hierop niet reageren met opluchting, ‘ohh.. het was slechts een oordeel wat me dwars zat, er is in werkelijkheid niets aan de hand’, maar dat áls we al herkennen dat ons iets dwarszit we de illusie niet doorprikken (waardoor het zenuwstelsel vanzelf ontspant) maar we actief naar manieren gaan zoeken om het zenuwstelsel te ontspannen, waardoor we onszelf uiteindelijk mogelijkerwijs nóg meer activeren. Want nu is het probleem verlegd naar iets ‘in jou’ wat een oplossing behoeft. Maar waar je je heimelijk dus eigenlijk tegen verzet.
En wanneer jij de enige bent in de wereld waarbij niets lijkt te werken, wanneer je het gevoel hebt dat er iets mis met je is, dan is dat een verlammend gevoel. Het is alsof je vastzit in een eindeloze cyclus van pogingen tot zelfverbetering en interventies om de rust te herstellen, maar in werkelijkheid maak je het alleen maar erger.
Transformatie van onze ervaring van de wereld
Als we inzicht krijgen in de aard van onze menselijke ervaring, kunnen we onze ervaring van de wereld transformeren. Als we ons realiseren dat er eigenlijk geen dreiging is en jij oké bent (ongeacht de staat van je lichaam en emoties), dan kan je lichaam weer naar een staat van rust terugkeren.
We hoeven niet te vechten tegen onze eigen natuur, tegen ons eigen wezen. We hoeven alleen maar te begrijpen hoe onze ervaring van het leven wordt gecreëerd, en de rest zal vanzelf volgen. Dus, laat de strijd los, focus niet langer op externe methoden om je proces van deactivering en ontspanning te vergemakkelijken, maar ontdek je innerlijke heelheid.
Dus lieve mensen, laten we stoppen met onszelf helemaal gek te maken met onze eigen gedachtekronkels, en laten we in plaats daarvan een dikke knuffel geven aan ons zenuwstelsel! En onthoud, als je jezelf weer eens opjaagt, adem in, adem uit, lach erom, en zeg: ‘Dank je wel, brein, voor je creativiteit, maar ik ben oké!’ Laten we lekker leven met een knipoog en een glimlach, en laten we genieten van de gekkigheid van het zijn!
