Het is zondagavond wanneer ik aan de keukentafel mijn gezinsleden aankijk en hen vraag of het goed is dat ik nog snel even een stukje van het embodiment conference kan kijken voordat we beginnen met spelletjesavond. Mijn dochter, die nog druk is met afruimen en het inpakken van haar tas voor kamp vindt het prima. En dus schuif ik om kwart over zes achter mijn pc.
Na een korte introductie van Pedro Fabiao, die werkt als clown, acteur, docent, coach en psychodramatist zie ik een groep mensen in zijn workshop-achtige lezing aan de gang gaan. Ze zien elkaar via Zoom, kijken elkaar aan, geven dan een knipoog aan hun mede deelnemers en tot slot reageren ze in een zelfbedacht zacht geluidje daarop. En gelijk zien we iets gebeuren tussen deze onbekenden. Het geven van de knipoog was nog wat onwennig, maar zodra iemand een geluid maakte om met een zachte ‘ahh’ of ‘ooohh’ aan te geven wat het met hen deed gingen ze los. En niet alleen lieten ze zelf hun geluid horen, maar ze reageerden ook weer op het geluidje van de ander. Zo ontstond er een gebrabbeld samenspel. Binnen twintig seconden was er vreugde in de groep. Er werd gelachen, er was écht contact. De relatie tussen deze onbekenden was verandert. De speelsheid heeft connectie gebracht.
Tot tranen geroerd
Het was bijna overweldigend te zien hoe snel de sfeer veranderde in de groep van onwennigheid naar blijdschap. Op de bank met mijn koptelefoon op jubelde ik van blijdschap en (h)erkenning. Vrijwel iedereen tastte in het begin af of deze oefening online met deze mensen wel veilig was. Er waren enkele deelnemers die zich kwetsbaar opstelden om zo te voelen of ze wel intiem met de ander konden zijn. Hadden ze geen openheid en kwetsbaarheid teruggekregen dan was het spel daar gestaakt. Maar het werd beantwoord. Door mij en andere kijkers van de conferentie werd gezien hoe ze zich openstelden en hoe daardoor de speelsheid in het contact ontstond. En nadat het ‘spel’ was afgelopen was er iets in het contact gebeurd. Er was een glimlach in hun ogen. En ook voor ons leken ze ineens ook makkelijker bereikbaar, meer toegankelijk, alsof er een muurtje af was gebroken rondom hun hart.
In spel is verbinding en kwetsbaarheid makkelijk te trainen, je merkt aan de lach en de verbondenheid dat je de goede kant op gaat. In het alledaagse leven proberen we er echter een beetje van weg te blijven. Kwetsbaarheid is als de afwas die soms dagen op het aanrecht staat. Pas wanneer we er niet meer omheen kunnen, de berg te groot wordt, de ellende niet meer te overzien gaan we het ongemak aan. Stropen we onze mouwen op en doen wat nodig is om de rotzooi weer op te ruimen.
Speelsheid brengt een sprankel in dat alles. Zou je speels afwassen dan zie je de bellen, voel je het sop. Dan was je af vanwege het gevoel op je handen, het genot dat je ervaart bij de dansende broodkruimels in het water. Wanneer we op deze manier kijken naar verbondenheid met een ander ontstaat er ook een ander kader. Intuitief voelen we dan aan dat juist het oefenen met het maken van speelse verbinding het in de praktijk minder spannend maakt om met iemand in conflict te zijn.
Spelen als twee jonge puppies
Denk eens aan twee jonge puppies, spelend in het gras. Ze grommen naar elkaar en bijten zacht. Soms zal het wellicht even verkeerd gaan, dan ging het net te hard. Uit enthousiasme waarschijnlijk, maar het zorgt wel voor ongemak. Degene die pijn heeft trekt zich mogelijk even terug, likt om de pijn te laten neerdalen. En degene die het gedaan heeft piept mogelijk zacht. Erkenning geven aan wat is, is belangrijk, ook bij dieren. Maar al snel zie je ze weer losgaan. Degene die over de schreef ging neemt de voorzet, legt het voorlijf op de grond alsof het zich klein wil maken en kwispelt er ondertussen op los. Ik wil spelen, is de boodschap. En ik doe dat het liefst met jou. En je ziet het al gebeuren: voor je het weet liggen ze weer te rollebollen in het gras.
Ik zou dit alle kinderen trouwens ook gunnen. Geen ouders die tussenbeide komen om het ‘op te lossen’, maar zelf de vaardigheid ontwikkelen om problemen op te lossen zodat je samen verder kunt gaan. Geen verplicht ‘sorry zeggen’ in de hoop dat de ander je vergeeft. Sorry is immers enkel en alleen jezelf kleiner maken, waarmee communiceer je de kwispel, de wens om samen te zijn?
De grootste réden waarom je wilt dat de ander je vergeeft? Wanneer we ons klein en kwetsbaar voelen, willen we dit vaak vertellen; letterlijk benoemen en laten zien. Alsof we vragen aan de ander in al zijn grootsheid ons te vergeven en weer als gelijkwaardig te zien. Maar je kunt kwetsbaarheid ook benaderen vanuit liefde en je zo met speelse openheid (of een knipoog) laten zien.
Verbinding ontstaat niet zozeer wanneer jij de ander ziet, maar juist wanneer jij jezelf laat zien!
Overigens gaat speels contact maken verder dan ‘goedmaken’ wanneer je een keer over de schreef bent gegaan. Wie net als ik uit onderwijs/zorg of begeleiding komt weet dat er geen training/congres of opleiding kan worden gevolgd zonder dat het over empathie gaat. Natuurlijk is de mogelijkheid om de ander te begrijpen en in te voelen belangrijk. Maar het is in mijn ogen niets zonder een gevoel van vertrouwen en verbondenheid. Er komt geen échte verbinding tot stand wanneer de ander jou niet als mens mag zien. Ga maar na; wanneer iemand zegt je te begrijpen terwijl je dit niet zo voelt, dan stel je je niet echt makkelijk voor die ander open. Het voelt onveilig dat te doen….
Met een simpele oefening als hierboven zie je het voor je ogen gebeuren in de groep. Er ontstaat contact. Mensen worden toegankelijker. je wilt je dan graag met hen verbonden voelen. Het werd zelfs tijdens de presentatie benoemd door een toeschouwer. Deze zei ‘everyone became adorable’. Emoties zijn in mijn ogen dan ook onze grootste aanwinst. Door deze te laten opkomen en jezelf zichtbaar te maken in wat er gebeurd, in het kleine jezelf te tonen ontstaat verbinding. Daar ben je aanwezig met en bij elkaar. Het samenspel is de belangrijkste sleutel tot verbinding. Die glimmer. De openheid waarbij de mens doorschemert aan de overkant.
Elke menselijke interventie begint met een milde spanning. En degene die zich verdiepen zijn die relaties waarbij die spanning wat kan worden opgeheven. We horen dan vaak een zachte lach, of een milde zucht. Het is waar kwetsbaarheid met kwetsbaarheid wordt beantwoord waar verbinding ontstaat…
Ik sluit met een voldane zucht mijn laptop af. tijd voor spelletjes met mijn gezin. Een tijd om elkaar te plagen, te lachen en samen te zijn. Een tijd waarin ik weet dat we met zoveel meer bezig zijn dan met wie ‘wint’. Juist het onderling plagen en uitdagen zullen ze zich herinneren. De diepere gesprekken wellicht die vaak volgen na zo’n moment. Daar leg ik de basis voor hun verdere emotionele leven. Een basis die wat mij betreft de speelse kant van kwetsbaarheid belicht.
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Meer weten? lees de boeken van Brené Brown! Meer ontdekken? Doe mee met de Kunst van het Spelen en ontdek deze en vele andere oefeningen rondom speels contact met jezelf, de ander en je omgeving.
