Zolang ik me kan herinneren voel ik anderen prima aan. Sterker dan soms goed voor me was. Zeker als de sfeer niet zo best was of er feedback mijn kant op kwam. Combineer dat met niet altijd de allerbeste cijfers op school en je begrijpt dat mijn grootste angst was beoordeeld te worden. Op school, op mijn werk, op social media, op straat en in sociale omgevingen. Dat er voor mij beslist werd of ik ‘goed genoeg was’ of niet. Met alle consequenties van dien… Ik kon niet tegen de gevoelens die dit opriep. Liep ervoor weg door er alles aan te doen fouten te voorkomen of potentieel lastige situaties te vermijden. Onopvallend te zijn ook, want wanneer ik zichtbaar was zouden mijn fouten ook zichtbaar worden. Kreeg ik tegenwind of kritiek. Kwam mijn geklungel en gestuntel aan het licht. Kreeg ik ineens complimenten en commentaar, waar ik beide nooit om gevraagd had en moeilijk mee om kon gaan. En ik moest ineens een ‘stem’ hebben. Niet alleen achteraf maar het liefst in het moment zelf.
Talent als uitgangspunt
Totdat ik in het derde jaar van mijn opleiding het vak ‘management en organisatie’ kreeg en door de docent van dit vak bij de eindpresentatie voor de groep werd gezet. Hij daagde me uit voorbij het onderwerp te vertellen wat ik wist. Wat ik zag. Wat ik aanvoelde dat er nodig was binnen de organisatie. Ik bloeide open. Anderhalf uur zat ik, met één bil op het bureau en één voet op de stoel voor me (want ik vond het megaspannend) te vertellen over wat er in het veranderende HBO onderwijs eind jaren negentig écht nodig was, te beginnen bij verbinding, samenwerking én verantwoordelijkheid bij de leerling. Deze docent combineerde mijn sterke kant met hetgeen ik lastig vond en was op deze manier de eerste die me écht zag. Met een 10+ voor het vak en een aanbeveling om een managementopleiding te gaan doen ging ik de zomervakantie in. Lopend op wolkjes! Wat had ik iemand nodig gehad die mij echt zag!
Jouw ‘meesterschap’ in eigen handen
Hoe zou het zijn als jij voor jezelf ‘die docent’ bent? Als jij kunt zien wat je nodig hebt en jezelf kunt aansturen op het pad van ontwikkeling en groei? En hoe zou het zijn als jij voor een ander diegene bent die het verschil maakt? Die anderen inspireert zelf verantwoordelijk te zijn voor zijn of haar proces? Ik had het nodig om voor die groep gezet te worden en mijn verhaal te doen. Maar ik was een verlegen kind. Snel geraakt. Men dacht te zien dat ik juist wat makkelijkere opdrachten nodig had ‘zodat ik succeservaringen op zou doen’. Ik kan me niet herinneren in mijn jeugd ooit gesproken te hebben voor de groep. Tot ik die docent tegenkwam toen ik twintig was. Die deed wat nodig was. Die deed wat anderen niet durfden. Die mij liet doen wat ik eigenlijk niet wilde.
De kracht van kwetsbaarheid
De impact die het op mij gemaakt heeft is dat ik me daardoor oneindig krachtig voelde. Sindsdien ben ik op zoek gebleven naar manieren waarop ik mijn talenten kan inzetten. Ik volgde gelijk dat jaar nog een debatteercursus en startte daarna met een lerarenopleiding. Ik, de verlegen leerlinge, die op de havo te horen had gekregen dat ‘werken met mensen’ niet voor me weggelegd was omdat ik zo stil was….
En tegelijkertijd inspireerde deze ervaring me om naar manieren te blijven zoeken waarop ik mezelf (en later anderen) door ‘het moeras van kwetsbaarheid en oncomfortabele gevoelens’ heen kan leiden naar ‘de overkant’, waar groei, ontwikkeling, innovatie, empathie én verbinding is. Maar denk je nu dat die ene leraar voldoende voor me was om mezelf zichtbaar te durven maken? Welnee… toen ik aan de slag ging als leraar in een justitiele jeugdinrichting, als locatiedirecteur en later als ondernemer kwam ik mezelf weer mega-hard tegen en begon het hele proces weer opnieuw. Met één groot verschil: nu wist ik wat ervoor nodig was om mijn eigen leraar te zijn! En zeg nou zelf, dat gun jij jezelf en anderen toch ook?
Voorbij oordelen, cynisme of angst…
De impact van ‘zijn wie nodig is’- het gevoel dat je de ander ziet, inspireert en aanzet tot actie – zit niet in methoden, technieken of stappenplannen. Pas wanneer jij jezelf, of degene met wie je werkt aanvoelt, weet je wat er nodig is en waaróm. Pas dan kun je die methoden en technieken ter ondersteuning inzetten. Het is het verschil tussen ‘het goed doen’ op school of in je werk en ‘weten hoe je jezelf kunt verbeteren’. Het verschil tussen ‘gewaardeerd willen worden’ en ‘voelen dat je als mens kunt blijven groeien en ontwikkelen’. Het verschil tussen afhaken of gemotiveerd raken door weerstand, oncomfortabele gevoelens en gebrek aan verbinding. Dat mag je leren door te doen. Inspiratie op dit gebied helpt je een paar dagen op weg, leiderschap houdt je daar.
Wie? Jij! Wie anders?
Het is de kunst de ander te laten voelen en begrijpen waarom het nodig is in beweging te komen. Zelf te gaan zoeken wat daarvoor de meest geschikte weg is. Zoals het bij mij destijds die ene leraar was die me uitdaagde mezelf te laten zien, waardoor ik daarna vrijwillig de spotlights ben gaan opzoeken. Een leraar die me onbewust – met een aanbeveling voor een opleiding die ik associeerde met mannen in saaie grijze pakken en stapels papier – me het zetje gaf zélf uit te vinden wat leiderschap écht impliceert. Hij voelde in zijn lessen wat ik nodig had, doorzag hoe het te bereiken en was niet bang was om samen met mij door het proces heen te gaan. Precies wat ik jaren later deed in de diverse functies die ik had. Daar leerde ik op de werkvloer voor en met anderen te doen wat hij me reeds had laten ervaren en waar in mijn beleving leiderschap uiteindelijk écht over gaat. Om impact in je leven of je begeleiding te laten ontstaan: zien wat er is, zien wat nodig is en daarna daadwerkelijk door dat proces heen gaan. Elke keer opnieuw!
