Ik wil je graag voorstellen aan Annemarie. Een warme, intelligente vrouw met een aanstekelijke glimlach. Toen ik haar leerde kennen, begon ze ons gesprek met een ontwapenende eerlijkheid: “Ze vond mijn blogs intrigerend, maar dat spelen? Daar had ze eigenlijk niet zo veel mee.”
Ik schoot in de lach en zei dat het dan maar goed was dat we hier bij elkaar zaten, zodat ik kon toelichten wat ik deed. Gelukkig vond ze dat ook een goed idee. Ik begon te vertellen dat de vormen die ik mensen leer hun natuurlijke en krachtige vormen van expressie zijn, die ze hun hele leven al gebruiken. Bijvoorbeeld beweging. Van een liefdevolle omhelzing tot een stevige handdruk, onze bewegingen vertellen verhalen die woorden soms niet kunnen vatten.
De kracht van handbewegingen
Een simpele en bijzonder krachtige methode om dit te doen is door het gebruik van onze handen. De handbeweging kan op verschillende manieren worden gebruikt om emoties over te brengen. Een zachte, vloeiende beweging kan bijvoorbeeld gevoelens van rust, comfort, of vreugde uitdrukken. Het is te vergelijken met een geruststellende stem of een liefdevolle blik. Probeer eens je hand zachtjes door de lucht te bewegen, alsof je een vederlichte veer streelt, en observeer de gevoelens die dit bij je oproept.
Aan de andere kant kan een schokkerige, abrupte handbeweging onrust, frustratie, of angst uitdrukken. Het kan een krachtige manier zijn om jezelf uit te drukken wanneer woorden tekortschieten. Schud je hand abrupt door de lucht, alsof je iets weg probeert te schudden, en merk op hoe dit resoneert met je gevoelens.
Maar handbeweging gaat verder dan het uitdrukken van individuele emoties; het kan ook dienen als een spiegel voor onze interacties met anderen. Een interessante oefening is om twee handen te laten ‘dansen’ in de ruimte, elkaar benaderend of juist van elkaar weg bewegend.
Laat je de ene hand de ‘ik’ vertegenwoordigen en de andere de ‘ander’. Hoe bewegen ze zich ten opzichte van elkaar? Bewegen ze vloeiend naar elkaar toe, elkaar ontmoetend in een soort harmonieuze dans? Dit kan een gevoel van verbinding, liefde, of verstandhouding uitdrukken. Of misschien bewegen ze in schokkerige, abrupte bewegingen, of zelfs van elkaar weg. Alsof ze een gevoel van conflict, afstandelijkheid, of misverstand uitdrukken.
Het mooie aan deze oefening is dat er geen ‘juiste’ of ‘verkeerde’ manier is om het te doen. Het is een persoonlijke, intuïtieve manier om jezelf uit te drukken en om je bewust te worden van je eigen gevoelens en hoe je je tot anderen verhoudt.
Een Nieuw Perspectief op Emotie-uiting
Annemarie keek me aan en zei “ik zag het gewoon voor me gebeuren. Zo helder en intens. Ik kan me voorstellen dat ik benieuwd word naar mijn eigen vormen die ontstaan. Dat ik daar naar kan kijken, in plaats van dat ik ‘dat’ ben.” Ik knikte en bevestigde daarmee haar gevoelens.
Ik legde uit dat spelen zo inderdaad kan helpen om afstand te nemen van onze emoties. We worden een toeschouwer van onze eigen ervaringen. Bovendien kan het feit dat we onze handen laten bewegen en hun verhaal laten vertellen, ons helpen om in het hier en nu te blijven. We gaan niet terug naar het verleden en denken nog niet na over de toekomst. We volgen gewoon onze bewegingen. Zo kunnen onze gevoelens veranderen en evolueren terwijl ze zich voordoen.
Annemarie werd enthousiast en zei; “Jouw manieren klinken als een toffe manier om dit zelf te doen, zonder dat het gelijk ook ‘heel mooi’, of ‘goed’ of zo moet zijn.” Dat was het moment dat er een grote glimlach op mijn gezicht verscheen en ik doorhad dat Annemarie me volledig had begrepen.
Een Subtiele, Speelse Benadering
Toen vroeg Annemarie me wie ik het liefste begeleidde, want ze zag me soms schrijven over leraren, over leidinggevenden, over coaches. En zei ze, je trekt wellicht ook mensen aan die worstelen met hun emoties, want ze kon zich voorstellen dat wat ik deed bijna therapeutisch zou kunnen werken.
Ik knikte ter bevestiging en vertelde haar over mijn vroegere zoektocht in mijn rol als docent, begeleider en leider, want echt makkelijk voelde mijn werk niet altijd. Soms werd ik heen en weer geslingerd tussen uitersten en vaak voelden de keuzes die ik moest maken complex. De gangbare opties destijds waren coaching of intervisie. Maar beiden voelden niet passend. Ik zocht geen hulp, ik hoefde geen tips. Ik had wat ruimte nodig, waarin mijn ervaringen er mochten zijn. Ik vertelde hoe ik zelf was gaan proberen om expressie te gaan geven aan wat in me leefde op allerhande theatrale manieren en hoe dankbaar ik was toen ik ontdekte dat er methoden waren waarmee ik mensen dit stapgewijs in een fijne groep kon leren. En op terug te komend op haar vraag; dat ik dat spelen dus zo graag deed met mensen die in hun werk soms ook tegen intense gevoelens aanlopen. Voor deze doelgroep wilde ik er zelf dan ook graag zijn. De wereld bieden waar ik destijds zelf graag gebruik van had gemaakt.
Het was tijd geworden om afscheid te nemen van elkaar. Annemarie gaf terug dat ze het echt mooi vond hoe ik vertelde over de meerwaarde van spelen. Maar, voegde ze toe, ze was nog niet zeker of ze zich onmiddellijk zou inschrijven voor mijn training. “Wat jammer,” antwoordde ik oprecht, waarop ze het idee opperde om onze dialoog te delen in de hoop anderen te inspireren. En dat is precies wat deze blog doet.
